Jak wynająć mieszkanie osobom uciekającym przed wojną? Co w sytuacji, gdy uchodźcy nie posiadają dokumentów? Czym jest International Organization for Migration i jak ta organizacja może pomóc w całej procedurze? Na te oraz inne pytania odpowiada Grzegorz Żurawski, właściciel firmy prowadzącej obiekty zakwaterowania pod marką Labo Apartment w Warszawie, wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Wynajmu Krótkoterminowego.
W jaki sposób właściciele mieszkań mogą wynająć je uchodźcom? Jakie są możliwości, szanse i zagrożenia?
Grzegorz Żurawski: Właściciele mają do wyboru tradycyjny najem prywatny na długi okres dla jednego najemcy lub powierzenie swojego mieszkania operatorowi usług zakwaterowania, czyli tak zwanego wynajmu krótkoterminowego.
Oczywiście przy tej pierwszej opcji sami muszą zweryfikować najemców i zajmować się obsługą tego najmu. W przypadku wynajmu na doby, który jest usługą hotelarską, właściciele nie mogą go prowadzić bez działalności gospodarczej, więc najłatwiejszym rozwiązaniem jest powierzenie mieszkania firmie, która jest operatorem usług zakwaterowania, a ona całościowo zadba o mieszkanie i zyski dla właściciela z wynajmu na doby w zamian za prowizję.
Warto uświadamiać ten fakt właścicielom mieszkań, bo przez niewiedzę zdarza się, że sami zaczynają wynajmować na doby swoje mieszkanie jako osoby prywatne i rozliczają podatki tak jak przy najmie prywatnym, czym narażają się na duże kary ze strony aparatu skarbowego, bo w ten sposób popełniają przestępstwo skarbowe. A kontrole ofert z portali rezerwacyjnych czy portali społecznościowych są ostatnio bardzo częste.
Uchodźcy uciekający przed wojną nie zawsze mają czas, aby spakować najpotrzebniejsze rzeczy. Często uciekają w pośpiechu, ratując swoje życie. Pojawia się tutaj obawa o potwierdzenie tożsamości tych osób. W jaki sposób możemy to zrobić? Co w sytuacji, gdy gość nie będzie miał przy sobie żadnego dokumentu?
Przy usługach hotelarskich kwestia weryfikacji gości leży po stronie gospodarza, który bierze odpowiedzialność za pobyt każdej osoby w obiekcie. Wśród portali rezerwacyjnych właściwie tylko Airbnb prowadzi weryfikację gości i bierze za nich pewną odpowiedzialność. Warto korzystać z ich programu wspierającego pobyt uchodźców w krajach sąsiadujących z Ukrainą. W jego ramach weryfikacją potrzeby osób uciekających przed wojną zajmuje się IOM (International Organization for Migration), agenda ONZ ds. migracji, i to oni robią rezerwacje w imieniu uchodźców.
Co w związku z art. 15 ust. 1 Ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, w którym obowiązuje zakaz eksmisji. Co w przypadku, jeżeli lokatorzy nie będą chcieli się wyprowadzić?
Zakaz eksmisji z powodu pandemii został już zniesiony przy okazji ustawy o pomocy cudzoziemcom, ale i tak dotyczył on wyłącznie najmu prywatnego. Trzeba wyraźnie podkreślić, że prawo dotyczące ochrony lokatorów nie obowiązuje przy wynajmie krótkoterminowym, bo jest to usługa hotelarska i w jego przypadku należy stosować się do prawa obejmującego usługi zakwaterowania, gdzie nie ma zagrożenia, że goście nie wyprowadzą się z mieszkania. Tu mielibyśmy do czynienia z wyłudzeniem usługi hotelarskiej przez gości, wezwaniem na miejsce policji i sprawą taką samą jak przy każdym innym tego typu przestępstwie.
Osoby przybywające do Polski często mają jakieś oszczędności, ale nie wiadomo, kiedy skończy się wojna i czy będą mogły wrócić do swojej ojczyzny. Co w wypadku, jak uchodźcom skończą się pieniądze i nie będą mieli z czego płacić za wynajem?
Na razie nie słyszałem o tego typu sytuacji. Jeśli by się zdarzyła, to już wiele zależeć będzie od operatora zakwaterowania. Wielu z nas znacznie obniżyło opłaty dla uchodźców albo przekazało część mieszkań dla nich bez opłat. Jednak musimy pamiętać, że operatorzy nie dysponują własnymi mieszkaniami, więc takie ruchy muszą być uzgadniane z ich właścicielami. Tu wiele zależy więc od podejścia właścicieli mieszkań.
Airbnb oferuje pakiet pomocowy właścicielom mieszkań pod wynajem. Na czym on polega? Jakie warunki trzeba spełnić i jak wygląda proces ubiegania się o środki z Airbnb? Czy każdy gospodarz może przystąpić do tego programu?
Każdy gospodarz oferty Airbnb może zgłosić swoją ofertę do programu poprzez stronę Airbnb.org. Warunkiem jest obniżenie ceny w stosunku do ceny, jaką płacą pozostali goście. Jak już wspomniałem, weryfikacja gości jest bardzo dokładna, przeprowadzana przez osoby z IOM, które opiekują się również gośćmi w trakcie ich pobytu.
Na jak długo możemy takie mieszkanie wynająć?
Pobyty w ramach Airbnb.org trwają do 30 dni.
W branży wynajmu krótkoterminowego czasami spotykamy się niestety z problematycznymi lokatorami. Wielu właścicieli mieszkań obawia się o to, kogo zaprasza pod swój dach. Co możemy zrobić w wypadku niestosowania się gości do regulaminu, niszczenia mieszkania i zakłócania ciszy nocnej? Jak możemy się zabezpieczyć na taką ewentualność?
Podstawą jest kaucja, pobierana od gości na czas pobytu, podobnie jak w hotelach. Żeby zabezpieczyć się kompleksowo przez różnymi sytuacjami niezbędne jest również odpowiednie ubezpieczenie mieszkań i prowadzonej działalności. Coraz bardziej pomaga nam również technologia – zdalny check-in czy czujniki hałasu monitorujące przestrzeganie ciszy nocnej w obiekcie.
Czy spotkał się Pan osobiście z wątpliwościami ze strony właścicieli mieszkań dotyczącymi wynajmu krótkoterminowego? Które padały najczęściej i w jaki sposób je rozwiać?
Wielokrotnie. Zastanawiali się, czy wyższe zyski z wynajmu krótkoterminowego to jedyna zaleta tej formy zarabiania na nieruchomości. Zwykle po godzinnej rozmowie i opisywania sposobu zarządzania takimi obiektem, są zdecydowani na powierzenie nam swoich mieszkań. Przekonuje ich to, że nie muszą zajmować się szukaniem najemców, pilnowaniem rachunków i płatności, że nasi pracownicy (osoby sprzątające, dowożące wyposażenie, konserwator, opiekun obiektu) są w nim niemal codziennie, sprawdzają jego stan, robią drobne naprawy i szykują mieszkanie dla kolejnych gości do jak najwyższego standardu. Poza tym właściciel nie musi w ogóle zajmować się mieszkaniem ani gośćmi.
Na koniec naszej rozmowy, podsumujmy – na co właściciele mieszkań powinni zwrócić szczególną uwagę przy wyborze sposobu zakwaterowania uchodźców?
Przede wszystkim na to, czy chcą na tym zarobić czy pomóc najuboższym uchodźcom. No i czy chcą się tym osobiście zajmować, czy wolą powierzyć to zadanie wyspecjalizowanym operatorom zakwaterowania.
O ekspercie:
Grzegorz Żurawski
Właściciel firmy prowadzącej obiekty zakwaterowania pod marką Labo Apartment w Warszawie i wiceprezes Polskiego Stowarzyszenia Wynajmu Krótkoterminowego.
Z wykształcenia specjalista komunikacji społecznej i public relations. Pracował zarówno w korporacjach (Henkel Polska, Scandinavian Tobacco), sektorze publicznym (rzecznik Metra Warszawskiego) jak i administracji rządowej (jako rzecznik i doradca Ministra Sprawiedliwości i Ministrów Edukacji Narodowej).
Kilka lat temu zdecydował się otworzyć własną działalność w branży zakwaterowania (tzw. wynajmu krótkoterminowego). Jest założycielem Polskiego Stowarzyszenia Wynajmu Krótkoterminowego, w którym pełni funkcję wiceprezesa odpowiedzialnego m.in. za kontakty z administracją publiczną i działania legislacyjne.
